Ἡ Θεμελίωση καί ἀνάπτυξη τοῦ σιδηροδρομικοῦ δικτύου τῆς Ἑλλάδας ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς προσπάθειας τοῦ Χαριλάου Τρικούπη γιά τήν ἐξαστικοποίηση τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας καί τήν ἀνάπτυξη τῆς χώρας (1880).
Οἱ σιδηρόδρομοι τῆς Θεσσαλίας ἱδρύθηκαν τά πρῶτα χρόνια τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς περιοχῆς ἀπό τούς Τούρκους καί ἦταν ἡ πρώτη μεγάλη ἀναπτυξιακή ἐπένδυση πού ἔγινε στόν τόπο. Ἡ λειτουργία τους ἔδωσε τήν δυνατότητα σέ ὁλόκληρο τό Θεσσαλικό χῶρο νά ἀναπτυχθεῖ καί νά ἐπικοινωνεῖ μέ τό ἐπιλιμένιο κέντρο τοῦ Βόλου καί νά διακινεῖ μέ ἄνεση τά προϊόντά του. Ἡ ἐπικοινωνία αὐτή ὁδήγησε καί στήν ἐγκατάσταση τῶν πρώτων βιομηχανιῶν στόν Βόλο.
Ἡ γραμμή Πηλίου τῶν Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, ἔπαιξε πρωταρχικό ρόλο στήν ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς γιατί ἦταν τό μοναδικό τότε μηχανοκίνητο μέσο μεταφορᾶς ἀνθρώπων καί προϊόντων. Μείωσε τό κόστος παραγωγῆς καί ἔκανε τά προϊόντα συναγωνίσιμα στήν ἀγορά τῆς χώρας. Τό 1889 ἡ Ἑταιρεία ἀποφάσισε νά προχωρήσει στήν κατασκευή τῆς σιδηροδρομικῆς γραμμῆς πού θά συνέδεε τό Βόλο μέ τά Λεχώνια μήκους 13 χιλιομέτρων καί πλάτους 0,60 μ. Τήν εὐθύνη ἀνέλαβε ὁ Ἰταλός μηχανικός Ἐβαρίστο Ντε Κίρκο. Τό 1894 τό ἔργο αὐτό τελειώνει καί τό πρῶτο τραῖνο φτάνει ἀπό τό Βόλο στά Ἄνω Λεχώνια. Παρ’ ὅλο πού ἡ ἐκμετάλλευση ἦταν ζημιογόνος, ἡ Ἑταιρεία ἀπεφάσισε τήν ἐπέκταση τῆς γραμμῆς ἀπό τά Λεχώνια μέχρι τίς Μηλιές, σέ μῆκος πού φτάνει 15 χιλιόμετρα μέ προοπτική μελλοντικῆς ἐπέκτασης ἕως καί τήν Τσαγκαράδα.
Σημαντικό ρόλο στή λήψη αὐτῆς τῆς ἀπόφασης ἔπαιξε ὁ τότε δήμαρχος Μηλεῶν Ἀργύρης Φιλιππίδης, ὁ ὁποῖος εἶχε διατελέσει βουλευτής Μαγνησίας, ἀξιώνοντας ἀπό τήν κυβέρνηση νά διαθέσει τά σχετικά κεφάλαια.
Ἡ νέα αὐτή φάση τῆς κατασκευῆς τῆς σιδηροδρομικῆς γραμμῆς ἦταν πολύ δύσκολη καί πολυδάπανη ἐξ αἰτίας τῶν πολυάριθμων γεφυρώσεων, τοίχων ἀντιστήριξης καί ἄλλων τεχνικῶν ἔργων πού ἀπαιτοῦνταν, ἔργα πού ὡστόσο ἔγιναν καί θαυμάζονται μέχρι σήμερα γιά τή στερεότητα καί τήν τελειότητα τῆς κατασκευῆς τους. Τά γεφύρια καί οἱ σήραγγες εἶναι λιθόχτιστα μέ πελεκητή μαρμαρόπετρα ἐνῶ ἡ μεγάλη σιδερένια γέφυρα ἔξω ἀπό τό Σταθμό Μηλεῶν ἀποτελεῖ ἀριστούργημα τεχνικῆς κατασκευῆς. Οἱ ἁμαστοστοιχίες τῆς ἴδιας γραμμῆς ἦταν μικτές. Διέθεταν ἐπιβατηγά καί φορτηγά βαγόνια. Τό τροχαῖο ὑλικό ἀποτελοῦνταν ἀπό 5 ἀτμομηχανές βελγικῆς κατασκευῆς («Πήλιο», «Ἰάσων», «Μηλιές», «Τσαγκαράδα» καί «Μαίρη»), 14 ἐπιβατικές ἅμαξες καί 12 φορτηγά βαγόνια.
Τό τραινάκι ἔφτασε γιά πρώτη φορά στίς Μηλιές στίς 2 Ἰουλίου 1903 καί ὅλοι οἱ κάτοικοι τῶν ἐνδιαμέσων σταθμῶν (Ἄνω Γατζέας, Ἁγίας Τριάδας, Ὀγλά καί Ἀργυρείκων) γιόρτασαν τό παρθενικό αὐτό πέρασμα του, ἐνῶ οἱ Μηλιωτές τίμησαν τόν πρωτοερχομό του στό στάδιο τοῦ χωριοῦ τους, ντυμένοι στά γιορτινά τους.
Ἡ παρουσία τοῦ τραίνου στή ζωή ὅλων αὐτῶν τῶν οἰκισμῶν ἔφερε τήν τεράστια ἀλλαγή στή ζωή τῶν κατοίκων τους καί ἰδιαίτερα σ’ ἐκείνη τῶν Μηλιωτῶν, ἀφοῦ ἔκτοτε τό χωριό τους ἔγινε τό ἐμπορικό κέντρο τῆς περιοχῆς.
Ὁ σιδηροδρομικός σταθμός Μηλεῶν πλημμύριζε κάθε μέρα ἀπό ἐμπόρους καί ταξιδιῶτες πού ἔφταναν μέ τά ζῶα τους ἀπό τά γύρω χωριά γιά νά συνεχίσουν τό ταξίδι τους ἕως τό Βόλο μέ τό τραῖνο. Τριακόσια ὑποζύγια ζῶα πηγαινοέρχονταν στά καλντερίμια τοῦ χωριοῦ, φορτωμένα ἐμπορεύματα, πού προοριζόταν γιά τήν πόλη καί τά ἐνδιάμεσα χωριά. Δίπλα στό Σταθμό χτίστηκαν τότε δύο ξενῶνες, ἕνα χάνι κι ἕνας ἀλευρόμυλος πού λειτουργοῦσαν ἀσταμάτητα.
Ἄνοιξαν ἐπίσης καινούργια μαγαζιά μέ προϊόντα ἀπό τό Βόλο καί τήν Ἀθήνα καί γενικά οἱ Μηλιές γνώρισαν περίοδο εὐημερίας.
Τό τραῖνο πηγαινοερχόταν γεμάτο πάντα ἐπιβάτες, ἀνάμεσα στούς ὁποίους ἄλλοι τίς Κυριακές ἀνέβαιναν στίς Μηλιές ἀλλά καί στά ἐνδιάμεσα χωριά ἀμέτρητοι ἐπισκέπτες καί τά καλοκαίρια πολλοί παραθεριστές.
Ἡ εὔκολη ἐπικοινωνία μέ τήν πόλη ἐπηρέασε ἀποφασιστικά τή ζωή τῶν Μηλεῶν ἀλλά καί τῶν ἐνδιαμέσων καί γύρω χωριῶν. Τό ἴδιο δέ τό τραῖνο συνέβαλε ὄχι μόνο στήν οἰκονομική ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς, βοήθησε μέ τόν τρόπο του σέ κρίσιμες ὧρες τῆς νεότερης τοπικῆς μας ἱστορίας καί ἰδιαίτερα στά δίσεκτα χρόνια τῆς γερμανοϊταλικῆς κατοχῆς, ὅταν μέ τά προϊόντα πού μετέφερε ἀπό τό Πήλιο στό Βόλο ἔσωσε κόσμο καί κοσμάκι ἀπό τή λιμοκτονία τό πληθυσμό τῆς πόλης.
Ὡστόσο, μέ τό ἄνοιγμα καί τήν ἐπέκταση τῶν αὐτοκινητοδρόμων τοῦ Πηλίου ἄρχισε ἡ ἀντίστροφη μέτρηση γιά τή ζωή τοῦ τραίνου τοῦ Πηλίου.
Καί στίς 19 Ἰουλίου τοῦ 1971, οἱ τότε παράγοντες τοῦ Βόλου ἀποφάσισαν τήν κατάργησή του, μέ τήν διαφωνία τοῦ τότε νομάρχη Μαγνησίας καί τοῦ ἐκπροσώπου τοῦ Ο.Σ.Ε.
Καί ἡ ἀπόφαση αὐτή ἐκτελέστηκε ἀπό τήν ἐπαύριο κιόλας, παρά τίς πολλές καί ἔντονες διαμαρτυρίες τῶν κατοίκων τῶν χωριῶν πού εἶχαν δεθεῖ μέ τόν «Μουτζούρη» τους.
Στά χρόνια πού ἀκολούθησαν ἱδρύθηκε ἀπό νοσταλγούς τοῦ τραίνου ὁ Σύλλογος τῶν Φίλων του, πού ἀνέλαβε τήν προσπάθεια γιά τήν ἐπαναλειτουργία του. Κάτι πού πραγματοποιήθηκε τελικά τό 1996, ἀφοῦ στό μεταξύ εὐαισθητοποιήθηκαν παράγοντες τῆς Πολιτείας καί μέ τήν συνδρομή τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης ἐπισκευάστηκε τό τροχαῖο ὑλικό καί οἱ σιδηροτροχιές στό τμῆμα τῆς γραμμῆς ἀπό Ἄνω Λεχώνια μέχρι τίς Μηλιές. Ἀργότερα ἀνέλαβε καί ὁ εἰδικός φορέας τή διαχείριση τοῦ τραίνου, ἐνῶ στό μεταξύ ἀντικαταστάθηκαν οἱ ἐν λειτουργία δύο παλιές ἀτμομηχανές του μέ ἰσάριθμες ντιζελομηχανές.
Ὡστόσο καί τά τακτικά αὐτά στήν ἀρχή, καί μόνο Σαββατοκύριακα δρομολόγια πού κουβαλοῦσε πιά ἀποκλειστικά σχεδόν καί μόνο ντόπιους καί ξένους ἐπισκέπτες καί τουρίστες δέν κράτησαν πολύ. Καί σήμερα ἀραιά καί πού τό τραινάκι κάνει τήν ἐμφάνισή του στά χωριά μας, καθώς ἡ λειτουργία του παραεῖναι ὅπως λένε ἀσύμφορη. Ὅλα δείχνουν πώς τά πράγματα δέν πᾶνε καλά καί πάλι μέ τό τραινάκι τοῦ Πηλίου πού γιορτάζει φέτος τά 100χρονά του, ξανά ἀκινητοποιημένο καί ἀγνοημένο.
Εἶναι λοιπόν, χρέος ὅλων μας, τοῦ Δήμου Μηλεῶν, τῶν πολιτιστικῶν φορέων τῆς περιοχῆς, τῶν ἐπαγγελματιῶν ἀλλά καί τῶν ἁπλῶν κατοίκων τῶν χωριῶν πού ἔχουν συνδέσει τή ζωή τους μέ τή ζωή τοῦ τραίνου, νά προσπαθήσουμε, νά πείσουμε τούς ἁρμόδιους φορεῖς τῆς Πολιτείας πώς τό πολιτισμικό γίγνεσθαι ἑνός τόπου, ὅπως στήν προκειμένη περίπτωση ἐκφράζεται καί ἀπό τή λειτουργία αὐτοῦ τοῦ τραίνου, δέν πρέπει νά μετράει ἀποκλειστικά καί μόνο τό στενό οἰκονομικό συμφέρον. Ὁ πολιτισμός ἄλλωστε ὁ ἴδιος ἀποτελεῖ μία ἀδιαμφισβήτητη ἐπένδυση γιά τόν κάθε τόπο. Καί τό τραινάκι τοῦ Πηλίου ἦταν, εἶναι καί πρέπει νά εἶναι πάντα μιά τέτοια ἐπένδυση.
Μιχάλης Γιαννιός (περιοδικό Βίγλα τ.16)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου